#Slagveld
Nick Janicki en de bevrijding van Deventer
De Canadese soldaat Nick Janicki (1924) maakte deel uit van The Canadian Scottish Regiment, dat op dinsdag 10 april 1945 Deventer bevrijdde van de nazi's. Deventer werd op 10 april 1945 bevrijd door het infanterieregiment met zijn basis op Vancouver Island in Canada. Het regiment met de toen 21-jarige Janicki trok vanuit Epse, via Schalkhaar de oostkant van Deventer binnen.
Voor het zover was, moest in de avond van 9 april 1945 nog een stevige strijd worden geleverd. Om de oversteek over het Overijssels Kanaal te verhinderen hadden de Duitse troepen namelijk de Cröddenbrug gedeeltelijk weten te saboteren. Ondanks de schade en fel Duits mortiervuur slaagden de Canadese troepen erin de brug te voet over te steken en zich te vestigen in het beboste gebied ten noorden van de Oerdijk. De genieofficieren begonnen snel met de bouw van een Baileybrug om de opmars van zwaarder materieel mogelijk te maken ter voorbereiding van de definitieve aanval op Schalkhaar en Deventer.
Kort na middernacht, op 10 april, rukten de zwaar vermoeide Canadese pelotons langs de Oerdijk op naar Schalkhaar, waaronder ook de B-compagnie van Nick Janicki. De Canadezen waren vrij nauwkeurig op de hoogte van de posities van de Duitse bezetter. Dit was mede te danken aan verzetsheld Jan Koster die, met gevaar voor eigen leven, een plattegrond van Deventer aan de Canadezen had gebracht met informatie over waar de versperringen, loopgraven en mijnenvelden zich bevonden. Desondanks stuitten zij op hevige weerstand.
Steeds weer dekking zoekend tegen het aanhoudend granaatvuur van Duitse zijde bereikten de Canadese troepen Brinkgreven waar ze dekking zochten in de bossen. Van daaruit werd Deventer nog diezelfde dag bevrijd. Bij de gevechten die er aan vooraf gingen, sneuvelden uiteindelijk zowel aan Duitse als Canadese zijde meerdere soldaten en ook een aantal burgers.
"We moesten met tanks de velden oversteken en naar de rand van de stad rijden. We verloren daar een van onze commandanten", vertelde Janicki, bij een bezoek aan Deventer in 2023. Voor Janicki was het verlies van de commandant opnieuw een tegenslag, eerder was zijn broer Dave gesneuveld bij gevechten. Tegelijkertijd herinnerde Janicki zich Deventer op 10 april 1945 ook als een stad vol vreugde. "We marcheerden door de Lange Bisschopstraat. Daar waren allemaal mensen. Ze stonden op de daken of zwaaiden naar ons vanuit hun raam."
Pretty little blonde girl
Derthie Wolthuis was een van de mensen die zwaaiden. Janicki noemde haar this pretty little blonde girl. De twee werden vrienden in april 1945. Maar Janicki ging terug naar Canada. Wolthuis pakte haar leven in Deventer weer op. Pas toen de Canadees rond de eeuwwisseling weduwnaar werd, zocht hij weer contact met Wolthuis. Ze trouwden in 2002 en waren nog tien jaar samen, totdat Wolthuis in 2012 overleed.